Półśrodki: dlaczego rząd przegrywa w walce o migrantów

Artykuł właściciela Gremi Personal Evgenija Kirichenko na portalu Minfin.com.ua

Oryginał w języku ukraińskim: minfin.com.ua

W dzisiejszym świecie ludzie mają swobodę wyboru miejsca pracy i nauki. Najlepsze miejsca dostają się najbardziej zdolnym i pracowitym. Państwa muszą konkurować między sobą o obywateli, ich umysły i ręce.

O tym, jakie kroki podejmuje Polska, aby powstrzymać migrację swoich obywateli do lepiej prosperujących krajów w Europie oraz o tym, czego Ukraina może się nauczyć od swoich sąsiadów, opowiedział Ministerstwu Finansów właściciel Gremi Personal (Polska) Evgenij Kirichenko.

Ukraina jest nadal dawcą siły roboczej dla Polski, Włoch, Czech, Portugalii i wielu innych państw. Chociaż NBU dąży do dalszego ograniczenia migracji, ONZ przewiduje spadek liczby ludności na Ukrainie do 35 milionów w 2050 roku.

W takich warunkach w firmie zarządzanie kryzysowe jest niezbędne. To samo dotyczy państwa ukraińskiego, jeśli nie chce pozostać na ostatnich pozycjach światowych rankingów.

Czy na końcu tunelu jest światło?

Niedawno w ukraińskim parlamencie zaproponowano wykorzystanie doświadczenia sąsiedniej Polski i niepłacenie składki na ubezpieczenia społeczne za pracowników w wieku poniżej 27 lat, a także anulowanie im podatku od dochodów osób fizycznych. Pomysł jest dobry, ale czy powstrzyma migrację młodych ludzi za granicę? To jak zatkanie jednej dziury w durszlaku.

Rząd musi przedstawić swoją opinię i wizję. Jeszcze miesiąc temu Gabinet Ministrów upoważnił Ministerstwo Gospodarki do zajmowania się migracją zarobkową Ukraińców. W przeciwieństwie do państwa ukraińskiego, w sąsiedniej Polsce Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zajmuje się problemem obywateli wyjeżdżających za granicę.

Aby zatrzymać Polaków w ojczyźnie, istnieje cały system społeczny programów wspierania młodych rodzin, ich dzieci, kwestii mieszkaniowych dla osób poniżej 35 roku życia i osób starszych, dofinansowanie rodzin o niskich dochodach. Polacy polegają na rozwoju kapitału ludzkiego i ochronie socjalnej własnych obywateli.

Od sześciu lat w Polsce stosowane jest kompleksowe podejście – Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego. Program ten przewiduje osiągnięcie dobrze rozumianych celów: wzrost zatrudnienia ludności, wzrost ich aktywności zawodowej, wzrost kompetencji i poprawę zdrowia obywateli. Uzupełnia ją Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju przyjęta w 2017 r. Celem jest zwiększenie dochodów polskich mieszkańców przy jednoczesnym zwiększeniu spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i terytorialnym.

Wsparcie przy zakładaniu własnego biznesu

W Polsce publiczne służby zatrudnienia nie tylko szukają pracy dla tych, którzy jej nie mają, ale także podejmują się wspólnego finansowania rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej. Wystarczy złożyć wniosek, w którym ustala się kwotę niezbędnych środków i biznesplan. Kwota finansowania jest ograniczona wielkością średniego wynagrodzenia za pół roku, jest to około 180 tys. UAH.

Zapewnienie Polakom mieszkań

W ostatnich latach w Polsce z powodzeniem działa kilka programów:

„Mieszkanie dla młodych”. Państwo pokryło część kosztów pożyczki na mieszkanie lub dom (50-65 m2 powierzchni użytkowej). W zależności od liczby dzieci można oczekiwać 10-30% kosztów mieszkania. Jeśli w rodzinie jest więcej niż troje dzieci, istnieje możliwość ponownego uczestnictwa w programie. Pożyczkę z programu należy zaciągać na co najmniej 15 lat.

W ubiegłym roku na ten program przeznaczono 768 mln PLN (4,8 mld UAH). Program był zaplanowany na pięć lat do 2018 roku i jest uznawany za udany. Zamiast niego kolejno wprowadzono program Indywidualnego Konta Mieszkaniowego bez ograniczenia wiekowego – możliwość zaoszczędzenia na własne mieszkanie i niepłacenia 19% podatku dochodowego.

Na Ukrainie podjęto próby uruchomienia analogu, który jest dziś formalnie ważny. Jest to program wspomagający otrzymanie mieszkania w przystępnej cenie. Jednak jego finansowanie z roku na rok wynosi tylko 100 mln UAH.  W tym roku 380 obywateli z 12 325 rodzin w otwartym rejestrze otrzymało mieszkanie.

„Mieszkanie Plus” to program dla wszystkich grup wiekowych. Wprowadzony na rynek rok temu, jego trzonem jest budowanie niedrogich mieszkań i dzierżawa za pomocą długoterminowych opcji najmu z możliwością wykupienia. Uczestnicy programu płacą o ćwierć więcej za media i symboliczną sumę za czynsz, a po 25 latach mieszkanie staje się własnością obywatela.

Zwrot podatku od wartości dodanej w kosztach materiałów budowlanych do budownictwa mieszkaniowego. Program działał również do 2018 r. i obejmował osoby poniżej 36 roku życia. W Polsce podatek VAT wynosi 23%.

Ulgi podatkowe i wsparcie finansowe na dziecko

Rodzina, w której jest dziecko poniżej 18 roku życia lub uczeń poniżej 25 roku życia może oczekiwać ulgi podatkowej w wysokości 92,67 PLN miesięcznie na pierwsze dziecko i 225 PLN na czwarte dziecko (6,3 UAH / PLN). Z ulgi tej może skorzystać każdy dorosły, który ma dochód mniejszy niż 56 tysięcy złotych rocznie (mniej niż 30 tys. UAH miesięcznie).

Osobno państwo płaci za każde dziecko 500 PLN miesięcznie, niezależnie od wysokości dochodu rodziny. Takie zasady obowiązują od 1 lipca, chociaż program obowiązuje od 2016 r. Po aktualizacji regulaminu ponad 2,6 miliona Polaków wzięło udział w programie.

I nie jest to wyczerpana lista pomocy. Od tego roku każdy uczeń szkoły podstawowej, gimnazjum, technikum i szkoły artystycznej, dostanie 300 PLN na wyprawkę. Zapewnia to program „Dobry Start”. Inny program „Wyprawka szkolna” jest odpowiedzialny za to, aby uczniowie mieli publicznie dostępne podręczniki do nauki.

Dotacje na usługi komunalne

Jeśli rodzina ma średnio mniej niż 1277,25 PLN na osobę, czyli o jedną czwartą więcej niż minimalna emerytura w Polsce, ma ona prawo do pomocy, która zostanie wypłacona w ciągu najbliższych sześciu miesięcy. Wysokość subwencji jest obliczana na podstawie dochodów rodziny, kosztów utrzymania mieszkań i stawek czynszu w gminnym funduszu mieszkaniowym.

Co zrobić na Ukrainie?

Nie trzeba na nowo wymyślać koła – warto skorzystać z doświadczeń sąsiadów z podobnymi problemami i dostosować je do ukraińskiej rzeczywistości. Potrzebne są konkretne i systemowe programy, a nie oddzielne inicjatywy legislacyjne posłów, jak ma to miejsce w przypadku projektu zniesienia podatków dla młodych ludzi.

A co Ministerstwo Gospodarki i Rozwoju Handlu oferuje w pięcioletnim programie ukraińskiego rządu na rzecz zwalczania migracji zarobkowej? Utworzenie witryny do poszukiwania pracy…

Jak widać z doświadczenia Polski – czas od przyjęcia strategii do wdrożenia programów z pełną mocą zajmuje nie jeden rok. Potrzebne jest również pragnienie władz do systematycznej i strategicznej pracy.

Ogólnie nie jest teraz jasne, jaki kierunek wybrała Ukraina i co chce osiągnąć. Reformy to proces. Muszą mieć ostateczny cel, który trzeba zobaczyć na początku. Nie tylko obywatele nie mają o tym pojęcia, ale także kierownictwo państwowe od dziesięcioleci. Jest to źródłem wszystkich problemów. Ukraina potrzebuje własnego biznesplanu i jasnego wdrożenia.